Page 32 - เรื่อง วัสดุวัฒนธรรม ปูนโบราณ จิตรกรรมฝาผนัง และอาณาจักรทวารวดี

28

4.8.10 Iron oxide red และ Iron oxide yellow
Iron oxide red หรือ Fe O ให้สีแดงอิฐตรงตามชื่อ (Mastrotheodoros & Beltsios, 2022) ทั้งรูป
2 3
ที่ปราศจากน้ า (anhydrous) และรูปที่มีน้ า (hydrates) โดยรูปที่ปราศจากน้ าจะมีสีแดงอิฐ และรูปที่มีน้ าจะมี
สีเหลืองหรือเรียกว่า Iron oxide yellow สีทั้งสองรูปถูกใช้ในการเขียนภาพตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ซึ่ง

แหล่งของสีนี้มีทั้งจากมาจากธรรมชาติและการสังเคราะห์ ตั้งแต่ศตวรรษที่ 20 สีชนิดนี้ได้มาจากการสังเคราะห์

เป็นส่วนใหญ่ ซึ่งสี Iron oxide red ที่ใช้กันในปัจจุบันจะมีการผสมซิลิกาลงไปด้วย ซึ่งอัตราส่วนจะขึ้นกับ
แหล่งที่มาเป็นส าคัญ

ี
ในจิตรกรรมไทยโบราณพบว่ามีการใช้สีแดงจากดินแดง (red ochre) ซึ่งมีองค์ประกอบของฮมาไทต์
ั
(Fe O ) ดินและซิลิกาในอตราส่วนที่แตกต่างกันขึ้นกับแหล่งที่มาของดินแดง นอกจาก red ochre แล้วสี
2 3
ประเภท ochre หรือสีจากดินนั้นยังมี yellow ochre, purple ochre, sienna, และ umber โดยที่

Yellow ochre หรือ gold ochre มีสูตรเคมีเป็น FeO(OH)·nH O หรือ hydrated iron
2
hydroxide (limonite)

Red ochre มีสูตรเคมีเป็น Fe O ·nH O มีสีแดงเนื่องจากมี ฮีมาไทต์ (Fe O )
2
2 3
2 3

4.8.11 คราม (Indigo)

ครามเป็นสารประกอบอินทรีย์ ให้สีน้ าเงินเข้ม สกัดจากใบพืชในตระกูล Indigofera เช่น Indigofera
tinctoria พืชในตระกูลนี้พบได้ทั่วโลก ในทวีปเอเชียมีการใช้ครามเป็นสีในงานจิตรกรรมและงานย้อมอื่นๆ ใน

ปัจจุบันครามที่ใช้กันอยู่ส่วนใหญ่จะได้จากการสังเคราะห์ ครามไม่ละลายในน้ า รวมทั้งไม่ละลายในกรดและ

เบส (Schweppe. 2012) โดยมีโครงสร้างดังรูปต่อไปนี้ (Linke, Rayat & Ward, 2023)