Page 29 - เรื่อง วัสดุวัฒนธรรม ปูนโบราณ จิตรกรรมฝาผนัง และอาณาจักรทวารวดี

25

ข้อมูลเสริม

1. ตัวย่อบอกสถานะของสาร: s = solid, l = liquid, g = gas, aq = aqueous solution (สารละลายที่มีน้ าเป็นตัว
ท าละลาย)
2. M (Molar, mol/L (โมลต่อลิตร)) เป็นหน่วยบอกความเข้มข้นของสารละลาย

3. ในการเขียนสมการปฏิกิริยา มีจุดสังเกตคือจ านวนและชนิดของอะตอมของธาตุจะต้องเท่ากันทั้งสองข้างของสมการ

2+
การทดสอบ Ca ในสารละลาย สามารถใช้การทดสอบสีของเปลวไฟหรือ flame test ได้ดังรูปข้างล่างนี้ โดย
2+
สีของเปลวไฟของสารละลายที่มี Ca จะเป็นสีแดงอิฐ

ดินสอพองไม่เกิดปฏิกิริยากับเบส ซึ่งในการทดสอบนี้คือสารละลายโซดาไฟเจือจาง (1 M) เนื่องจากดินสอ
พองหรือ CaCO มีสมบัติเป็นเบส
3

4.8.2 ยิปซัม (CaSO )
4
ยิปซัม (CaSO ) เป็นองค์ประกอบหนึ่งที่มีการเติมลงในปูนซีเมนต์ ละลายได้ในสารละลายกรดเจือจาง
4
ทั้งสองชนิด ดังสมการการละลายต่อไปนี้ :
CaSO (s) + 2HCl(aq) ----> CaCl (aq) + H SO (aq)
2
4
2
4
CaSO (s) + 2HNO (aq) ----> Ca(NO ) (aq) + H SO (aq)
4
3 2
2
3
4
2+
การทดสอบ Ca ในสารละลาย สามารถใช้การทดสอบสีของเปลวไฟหรือ flame test ได้ในลักษณะ
เดียวกับข้อ 4.8.1
ยิปซัมไม่เกิดปฏิกิริยากับเบส ซึ่งในการทดสอบนี้คือสารละลายโซดาไฟเจือจาง (1 M)

4.8.3 ตะกั่วขาว (2PbCO ·Pb(OH) )
2
3
ตะกั่วขาวถูกใช้เป็นสีขาวในจิตรกรรมไทย อาจใช้เป็นสีเดียวหรือน าไปผสมกับสีอื่น ดังนั้นในการ
วิเคราะห์สีจากงานจิตรกรรมโบราณอาจพบตะกั่วขาวเป็นองค์ประกอบด้วย ตะกั่วขาวเกิดปฏิกิริยาได้กับทั้ง

กรดเกลือและกรดดินประสิวซึ่งเป็นสารเคมีหลัก ดังสมการปฏิกิริยาต่อไปนี้ :
2PbCO ·Pb(OH) (s) + 6HCl(aq) ----> 3PbCl (aq) + 2CO (g) + 4H O(l)
2
2
2
3
2
2PbCO ·Pb(OH) (s) + 6HNO (aq) ----> 3Pb(NO ) (aq) + 2CO (g) + 4H O(l)
3
2
2
3
2
3 2