Page 19 - เรื่อง วัสดุวัฒนธรรม ปูนโบราณ จิตรกรรมฝาผนัง และอาณาจักรทวารวดี
P. 19
15
3. การอนุรักษ์ซ่อมแซม
ในการอนุรักษ์ซ่อมแซมงานศิลปกรรมโบราณประเภทต่างๆ มีขั้นตอนที่ส าคัญดังนี้
1. แก้ปัญหาสาเหตุที่ท าให้เกิดการเสื่อมสภาพ เช่น ปัญหาที่เกิดจากแมลงกัดแทะ หีบห่อที่ไม่เหมาะสม
ความชื้น แสงอัลตราไวโอเลต การเกิดผลึกเกลือในชิ้นงานปูนโบราณ เป็นต้น
2. ท าความสะอาด ขั้นตอนนี้มีความส าคัญเป็นอย่างมาก รายละเอียดและวิธีการจะขึ้นอยู่กับชนิดของ
วัสดุ ระดับความเสื่อมสภาพ รวมทั้งความพร้อมของอุปกรณ์และสารเคมี
3. การเสริมความแข็งแรง เช่น เสริมส่วนที่ฉีกขาด (งานกระดาษโบราณ และผ้าโบราณ) การเย็บปัก
ี
กลับคืนด้ายและอุปกรณ์ตกแต่งที่หลุดออกจากผืนผ้าโบราณ การผนึกพื้นผิวที่มีการหลุดร่อน (ในกรณของ
งานจิตรกรรมบนผนังปูน และงานลายรดน้ า)
4. การยืดอายุชิ้นงานศิลปกรรมหลังการซ่อมแซม อาจท าได้โดย การห่อหุ้มชิ้นงานด้วยกระดาษไร้กรด
การใส่สารดูดความชื้นในตู้จัดแสดง การเคลือบชิ้นงานด้วยพอลิเมอร์ที่เหมาะสมเพื่อปกป้องผิวหน้าของวัตถุ
การรักษาอุณหภูมิของห้องจัดแสดงให้คงที่และมีการถ่ายเทของอากาศที่ดี
ตัวอย่างการอนุรักษ์ซ่อมแซมปูนโบราณฐานรองพระประธานในโบสถ์วัดป่ากลางทุ่ง (โครงการบูรณะ
ฉุกเฉินหลังอุทกภัยอุโบสถเก่าวัดป่ากลางทุ่ง อ.เมือง จ.ปทุมธานี, SEAMEO SPAFA) แสดงในภาพที่ 3
(ก) (ข)
ภาพที่ 3 ปูนโบราณฐานรองพระประธานในโบสถ์วัดป่ากลางทุ่ง (โครงการบูรณะฉุกเฉินหลังอุทกภัยอุโบสถ
เก่าวัดป่ากลางทุ่ง อ.เมือง จ.ปทุมธานี, SEAMEO SPAFA) (ก) ก่อน และ (ข) หลัง การอนุรักษ์ซ่อมแซม
การอนุรักษ์โบราณสถานในจังหวัดพระนครศรีอยุธยาที่ส าคัญมากวัดหนึ่งคือวัดไชยวัฒนาราม ซึ่งได้รับความ
เสียหายอย่างหนักจากอทกภัยเมื่อปี พ.ศ. 2554 ได้รับเงินทุนสนับสนุนเพื่อด าเนินการอนุรักษซ่อมแซมจาก
์
ุ
รัฐบาลสหรัฐอเมริกาผ่านกองทุนเอกอัครราชทูตเพอการอนุรักษ์ทางวัฒนธรรม (US Ambassador Fund for
ื่
Cultural Preservation (AFCP)) โดยมอบเงินทุนสนับสนุนให้กองทุนโบราณสถานโลก (World Monument
Fund) ท างานร่วมกับกรมศิลปากรของไทย ผู้เชี่ยวชาญงานอนุรักษ์ของกองทุนโบราณสถานโลกท างานร่วมกับ
ช่างฝีมือของไทยน าปูนหมักผสมทรายและตัวช่วยประสานอื่นๆ ตามสูตรโบราณ มาซ่อมทั้งส่วนที่เป็นพระ
ปรางค์และเมรุราย รวมทั้งพระพทธรูปปางมารวิชัยที่มีการลงรักปิดทอง ดังภาพที่ 4 และ 5
ุ
