Page 22 - วิทยาศาสตร์กับงานอนุรักษ์ศิลปกรรมไทย
P. 22
18
3. เครื่องถม
เครื่องถม (Niello ware) เป็นวัตถุศิลปกรรมที่สาคัญของไทย ในสมัยโบราณเครื่องถมส่วนใหญ่จะเป็น
ภาชนะเครื่องใช้ที่ผลิตให้พระบรมวงศานุวงค์และขุนนางชั้นสูง รวมทั้งใช้เป็นเครื่องราชบรรณาการ เครื่องราช
กกุธภัณฑ์ เครื่องราชอิสริยาภรณ์แก่บรรดาข้าราชบริพาร
่
ั
การท าเครื่องถม เป็นเทคนิคที่ท าให้โลหะเกิดลวดลายด้วยกรรมวิธีต่างๆ เชน การแกะ ขูด ขุด สลก เป็น
ต้น แล้วถมร่องบนโลหะด้วยสารสีด าที่เรียกว่า “ยาถม”ซึ่งประกอบไปด้วย ตะกั่ว ทองแดง เงิน และก ามะถัน
็
ยาถมที่ถมในร่องจะมีสีด า ลวดลายส่วนใหญ่จะเปนสีเงิน หากต้องการให้ลวดลายเป็นสีทองทั้งหมด ท าได้โดย
การทาทองลงไปบนแผ่นโลหะที่ลงยาถมแล้วใหทั่วทั้งแผ่นเรียกกระบวนการนี้ว่า “ถมทอง” แต่ถ้าทาทองลงบน
้
แผ่นโลหะบางส่วนเรียกว่า “ถมตะทอง”
3.1 วิธีการท าเครื่องถมเงินเลียนแบบเครื่องถมวัดราชาธิวาสวิหาร
1. ออกแบบชิ้นงานเครื่องถม
2. น าเม็ดเงินบริสุทธิ์ 99.99% มาผสมกับทองแดงในอัตราส่วน 95:5 (w/w)
3. น าโลหะทั้งหมดมาหลอมรวมกัน แล้วแผ่และรีดตามขนาดที่ก าหนด (ดูภาพที่ 8)
ภาพที่ 8 การหลอมรีดโลหะ
้
4. น าแผ่นโลหะที่มีขนาดตามที่ต้องการมาติดลงบนกระบะชัน โดยให้ความร้อนจนชันละลาย แลวจงน า
ึ
แผ่นโลหะมากดให้ติดบนชัน (ดูภาพที่ 9)
ภาพที่ 9 แผ่นโลหะเงินที่กดติดบนชัน
